Badanie pola widzenia (perymetria)

Badanie pola widzenia, zwane także perymetrią, jest jednym z testów okulistycznych, służących do oceny zdolności oka do rejestrowania obiektów w różnych kierunkach, zarówno centralnie, jak i obwodowo. Pole widzenia to obszar, który możemy zobaczyć bez poruszania oczami, a jego dokładna diagnostyka jest niezbędna w wykrywaniu wielu chorób oczu i neurologicznych, takich jak jaskra, uszkodzenia nerwu wzrokowego czy guzy mózgu. Dzięki badaniu perymetrycznemu możliwe jest nie tylko zdiagnozowanie zaburzeń, ale także monitorowanie postępów leczenia.

Jak przebiega badanie pola widzenia?

Perymetria oka jest nieinwazyjnym badaniem, które polega na ocenie zdolności oka do rejestrowania bodźców świetlnych pojawiających się w różnych częściach pola widzenia. Pacjent siedzi przed urządzeniem zwanym perymetrem, gdzie jedno oko jest zakryte, a drugie bada się na specjalnym ekranie. Na ekranie pojawiają się świetlne punkty, które pacjent ma za zadanie zgłaszać, naciskając odpowiedni przycisk. Wyniki badania pozwalają lekarzowi okulisty określić, czy pole widzenia pacjenta jest prawidłowe, czy występują w nim jakiekolwiek ubytki.

Dlaczego badanie pola widzenia jest ważne?

Diagnostyka pola widzenia jest szczególnie istotna w przypadku chorób takich jak jaskra, która w początkowych stadiach nie powoduje zauważalnych objawów. Jaskra prowadzi do stopniowej utraty peryferyjnego pola widzenia, a jej wczesne wykrycie może znacząco poprawić rokowania pacjenta. Oprócz jaskry, perymetria oka jest również używana do wykrywania innych schorzeń, takich jak udary, uszkodzenia nerwu wzrokowego, a nawet choroby neurologiczne, które mogą wpływać na zakres widzenia.

Rodzaje badań perymetrycznych

W zależności od potrzeb pacjenta i celu badania, istnieje kilka typów perymetrii, które mogą być przeprowadzane:
Automatyczna perymetria komputerowa – najczęściej stosowana metoda diagnostyczna, w której specjalistyczne oprogramowanie automatycznie prezentuje bodźce świetlne w różnych częściach pola widzenia.
Perymetria kinetyczna – polega na przesuwaniu świetlnych punktów wzdłuż różnych trajektorii w polu widzenia, co pozwala na dokładniejsze określenie granic widzenia.
Perymetria statyczna – stosuje się tu stałe bodźce świetlne, które mogą zmieniać swoją intensywność, co pozwala określić czułość siatkówki w różnych częściach pola widzenia.
Każda z tych metod ma swoje specyficzne zastosowanie, a wybór odpowiedniej zależy od stanu zdrowia pacjenta oraz rodzaju zaburzeń, które mogą występować w polu widzenia.

Zaburzenia pola widzenia – co mogą oznaczać?

Zaburzenia pola widzenia mogą przybierać różne formy, w zależności od ich przyczyny. Ubytki pola widzenia często są niezauważalne dla pacjenta, zwłaszcza gdy dotyczą obszarów peryferyjnych. Jednym z najczęstszych objawów są tzw. mroczki, czyli ciemne plamy, które pojawiają się w polu widzenia, uniemożliwiając widzenie w danym obszarze. Inne możliwe objawy to ograniczenia widzenia bocznego (zwężenie pola widzenia) lub utrata widzenia centralnego.
Przykładowe zaburzenia obejmują:
Jaskra – początkowo powoduje ubytki w obwodowej części pola widzenia, prowadząc ostatecznie do tzw. widzenia tunelowego, a w zaawansowanych przypadkach do ślepoty.
Retinopatia cukrzycowa – może powodować nierównomierne ubytki w polu widzenia z powodu zmian w siatkówce oka.
Udar mózgu – w zależności od miejsca uszkodzenia mózgu, może prowadzić do połowicznej utraty pola widzenia (hemianopsja).
Guzy mózgu – mogą wywierać nacisk na drogi wzrokowe, prowadząc do ubytków w polu widzenia.

Kto powinien poddać się badaniu pola widzenia?

Badanie pola widzenia jest zalecane przede wszystkim osobom, u których występują objawy mogące wskazywać na zaburzenia zasięgu widzenia. Osoby z chorobami oczu, takimi jak jaskra, retinopatia cukrzycowa, czy uszkodzenia nerwu wzrokowego, powinny regularnie monitorować stan swojego pola widzenia. Również pacjenci z chorobami neurologicznymi, takimi jak stwardnienie rozsiane, guzy mózgu, czy po przebytym udarze, są często poddawani perymetrii w celu oceny wpływu choroby na wzrok.
Warto również zaznaczyć, że osoby starsze, które są bardziej narażone na rozwój chorób oczu, powinny regularnie przechodzić badania profilaktyczne, w tym testy na zasięg widzenia. Perymetria oka jest jednym z kluczowych badań diagnostycznych, które pomaga we wczesnym wykrywaniu zmian i umożliwia skuteczniejsze leczenie.

Jak przygotować się do badania pola widzenia?

Badanie perymetryczne nie wymaga specjalnego przygotowania. Zaleca się jednak, aby pacjent był wypoczęty i zrelaksowany, co zapewni dokładniejsze wyniki testu. Warto również przynieść ze sobą okulary korekcyjne, jeśli są używane na co dzień, ponieważ mogą one pomóc w lepszym zarejestrowaniu bodźców świetlnych.
Przed przystąpieniem do badania, okulista przeprowadzi krótki wywiad lekarski, aby zrozumieć, czy pacjent ma jakiekolwiek dolegliwości lub problemy zdrowotne, które mogą wpłynąć na wynik badania. Samo badanie jest bezbolesne i trwa od kilku do kilkunastu minut, w zależności od rodzaju wybranej metody perymetrycznej.