Pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego (tonometria)

Pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego, czyli tonometria, jest jednym z badań okulistycznych stosowanych w diagnostyce chorób oczu, w tym przede wszystkim jaskry. Badanie to pozwala ocenić, czy ciśnienie wewnątrz gałki ocznej mieści się w normie, co jest niezwykle istotne dla prawidłowego funkcjonowania oka i zapobiegania uszkodzeniom nerwu wzrokowego. Jaskra, jedna z głównych przyczyn ślepoty, jest chorobą rozwijającą się często bezobjawowo, dlatego regularny pomiar ciśnienia w oku jest bardzo ważnym elementem profilaktyki okulistycznej.

Na czym polega tonometria oka?

Tonometria oka to badanie, które mierzy ciśnienie wewnątrzgałkowe – siłę, z jaką płyn wewnątrz gałki ocznej naciska na jej ściany. Wyniki tego pomiaru pozwalają na ocenę ryzyka rozwoju jaskry, a także innych schorzeń oczu, które mogą prowadzić do uszkodzenia nerwu wzrokowego i w efekcie pogorszenia widzenia. W zależności od techniki pomiaru, tonometria może być wykonywana kilkoma metodami, a każda z nich oferuje precyzyjne wyniki. Najpopularniejsze rodzaje tonometrii to tonometria aplanacyjna, bezkontaktowa (pneumotonometria) oraz tonometria impresyjna.

Metody pomiaru ciśnienia wewnątrzgałkowego

Jedną z najczęściej stosowanych metod pomiaru ciśnienia wewnątrzgałkowego jest tonometria aplanacyjna. W tej technice okulista aplikuje krople znieczulające do oka pacjenta, a następnie za pomocą specjalnego urządzenia – tonometru Goldmanna – delikatnie spłaszcza rogówkę, aby zmierzyć siłę potrzebną do osiągnięcia tego spłaszczenia. Wynik badania pozwala precyzyjnie określić poziom ciśnienia wewnątrz gałki ocznej.
Inną popularną metodą jest tonometria bezkontaktowa, która nie wymaga bezpośredniego kontaktu z okiem pacjenta. W tym przypadku urządzenie wysyła delikatny strumień powietrza na powierzchnię rogówki, co powoduje jej chwilowe odkształcenie. Ciśnienie powrotne tego odkształcenia pozwala na dokładne określenie ciśnienia wewnątrz oka. Choć jest to mniej precyzyjna metoda niż tonometria aplanacyjna, jest szeroko stosowana ze względu na brak konieczności znieczulenia i większy komfort pacjenta.

Dlaczego pomiar ciśnienia w oku jest ważny?

Ciśnienie wewnątrzgałkowe ma ogromne znaczenie dla zdrowia oka, ponieważ zbyt wysokie może prowadzić do uszkodzenia nerwu wzrokowego, co jest z kolei charakterystycznym objawem jaskry. Badanie ciśnienia w oku to istotny element diagnostyki tej choroby, która rozwija się powoli i bez wyraźnych objawów w początkowych stadiach. Właśnie dlatego osoby, które są w grupie ryzyka – np. osoby starsze, z rodzinną historią jaskry lub osoby zmagające się z nadciśnieniem – powinny regularnie kontrolować ciśnienie wewnątrzgałkowe.
Jaskra jest jedną z głównych przyczyn nieodwracalnej ślepoty na świecie, dlatego wczesne jej wykrycie i odpowiednia interwencja mogą zapobiec trwałemu uszkodzeniu wzroku. Regularne badanie ciśnienia w oku pozwala na monitorowanie ewentualnych zmian i szybkie wdrożenie leczenia, co znacznie zwiększa szanse na zachowanie dobrego widzenia na długie lata.

Diagnostyka jaskry – jakie znaczenie ma tonometria?

Diagnostyka jaskry opiera się na kilku badaniach okulistycznych, a tonometria jest jednym z najważniejszych. Podwyższone ciśnienie wewnątrz gałki ocznej jest jednym z głównych czynników ryzyka rozwoju jaskry, jednak samo badanie ciśnienia nie jest wystarczające do postawienia ostatecznej diagnozy. Oprócz tonometrii, okulista przeprowadza także badanie pola widzenia oraz badanie dna oka w celu oceny stanu nerwu wzrokowego. Dopiero na podstawie wyników wszystkich badań możliwe jest stwierdzenie, czy pacjent cierpi na jaskrę i jakiego rodzaju leczenie będzie najbardziej odpowiednie.
Warto pamiętać, że jaskra może występować także przy normalnym ciśnieniu wewnątrzgałkowym – wówczas mówimy o tzw. jaskrze normotensyjnej. To właśnie dlatego tonometria, choć bardzo ważna, zawsze powinna być wykonywana w ramach szerszej diagnostyki okulistycznej.

Jak przygotować się do badania ciśnienia w oku?

Badanie ciśnienia w oku jest nieinwazyjne i nie wymaga szczególnych przygotowań. Pacjent powinien jednak unikać spożywania dużych ilości płynów na godzinę przed badaniem, ponieważ może to wpłynąć na wynik pomiaru. Przed tonometrią aplanacyjną, która wymaga kontaktu z rogówką, okulista aplikuje krople znieczulające, aby zapewnić pacjentowi komfort. Tonometria bezkontaktowa nie wymaga natomiast żadnych dodatkowych środków.
Pacjent nie powinien też naciskać na gałkę oczną lub jej masować przed badaniem, ponieważ takie działania mogą sfałszować wynik pomiaru. Całe badanie trwa zaledwie kilka minut i jest całkowicie bezbolesne.

Kto powinien regularnie wykonywać tonometrię?

Tonometria oka jest szczególnie zalecana dla osób z grupy podwyższonego ryzyka wystąpienia jaskry. Są to przede wszystkim osoby po 40. roku życia, które powinny regularnie sprawdzać ciśnienie wewnątrzgałkowe, zwłaszcza jeśli w rodzinie występowały przypadki jaskry. Inne grupy ryzyka to osoby zmagające się z cukrzycą, nadciśnieniem, osoby z krótkowzrocznością, a także osoby stosujące długotrwałe leczenie steroidami.
Regularne badania są również konieczne dla pacjentów, u których wcześniej stwierdzono podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe, nawet jeśli nie doszło jeszcze do uszkodzenia nerwu wzrokowego. Wczesna diagnostyka i monitorowanie zmian są bardzo ważne dla zachowania zdrowia oczu.

Tonometria oka a inne badania diagnostyczne

Pomiar ciśnienia w oku to tylko jeden z elementów diagnostyki okulistycznej, jednak jego wyniki mogą dostarczyć bardzo cennych informacji na temat stanu zdrowia oczu. Tonometria jest często wykonywana w połączeniu z badaniem dna oka, badaniem pola widzenia oraz pachymetrią, czyli pomiarem grubości rogówki. Te dodatkowe testy pomagają okulistom w dokładnej ocenie ryzyka rozwoju jaskry oraz innych schorzeń oczu.
Badanie pola widzenia pozwala na wykrycie ubytków w widzeniu obwodowym, które są jednym z charakterystycznych objawów rozwijającej się jaskry. Pachymetria natomiast pozwala na ocenę, czy grubość rogówki ma wpływ na wynik tonometrii – osoby z cieńszą rogówką mogą mieć zawyżone wyniki pomiaru ciśnienia wewnątrz gałki ocznej, dlatego jej ocena jest kluczowa dla precyzyjnej diagnostyki.

Badanie ciśnienia w oku – podsumowanie

Pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego, czyli tonometria, to kluczowe badanie w diagnostyce jaskry i innych schorzeń oczu. Regularne monitorowanie ciśnienia w oku jest niezbędne, aby wcześnie wykryć nieprawidłowości i wdrożyć odpowiednie leczenie, które może zapobiec trwałemu uszkodzeniu wzroku. Tonometria oka jest bezbolesna i szybka, a jej wynik dostarcza cennych informacji na temat zdrowia oczu. Dlatego każda osoba, zwłaszcza znajdująca się w grupie ryzyka, powinna regularnie poddawać się temu badaniu.